Yurtdışındaki gurbetçilerimiz için ‘mal varlığı araştırması’ yani Otomatik Bilgi Paylaşımı hakkında tüm bilgiler

Özellikle yurtdışında yaşayan biz gurbetçi Türklerin son zamanlarda başını ağrıtan Otomatik Bilgi Paylaşımı ile alakalı birçok bilgi kirliliği yaşanması oldukça dikkatimi çekmeye başladı.

Dedim ki ya nedir şu mesele -resmi makamlar da dahil- enine konuna bir araştırayım. Sonra bir de baktım ki ‘Ooooooo’ neler neler!

Neleri atlamışız, neleri kaçırmışız.

Dedim bu böyle olmaz, bunları gurbette yaşayan vatandaşlarımızda bilmeli ve hasbel kadar o bilgileri aşağıdaki satırlarda sizlerle paylaşmak istedim.

Yine de bir eksiklik olursa affola.

***

Vergi alanında uluslararası işbirliği, pek çok ülkenin katılımıyla sürdürülen ve Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye’nin de bir parçası olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve G20 gibi uluslararası kuruluş ve oluşumlarca da takip edilen bir süreçtir.

Ülkeler çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının kendilerine sağladığı sınırlar dâhilinde talep üzerine bilgi değişimini uzun yıllardır yürütmekteyken, vergi kayıp ve kaçaklarını önlemek konusundaki işbirliğinin hem çok taraflı hem de otomatik temelde gerçekleşmesini sağlamak üzere OECD tarafından Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi oluşturulmuştur.

Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tamamının yanı sıra İsviçre, Norveç, Brezilya, Hindistan gibi ülkeler de dahil bugün itibarıyla 141 ülkenin (EK 1) taraf olduğu Sözleşme, uluslararası vergisel işbirliği ve şeffaflığın bir gereği olarak 2011 yılında Türkiye tarafından da imzalanmıştır. Bu tarihten 6 yıl sonra, uygulamayı düzenleyen ve sayıları her yıl artmakla birlikte bugün itibarıyla 110 ülkenin (EK 2) taraf olduğu “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması”nı da Türkiye 21.04.2017 tarihinde imzalamış ve 31.12.2019 tarihinde onaylamıştır.

Bu anlaşmaya göre, imzacı ülkeler, karşılıklılık temelinde, ilgili ülkelerin mukimlerine ait finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp ayrı bir talep gerekmeksizin (otomatik olarak) her yıl ilgili ülkeyle paylaşacaktır. Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamaya ve paylaşmaya yetkili makam, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığıdır.

Esasen 10 yıllık bir geçmişi bulunan, (mütekabiliyet) karşılıklılık esasına dayalı ve global bir konu olan otomatik bilgi değişimi mekanizması çerçevesinde diğer ülkelerle birlikte ülkemiz de 2018 yılında bilgi değişimine başlama taahhüdünde bulunmuştur. AB ülkeleri ile pek çok diğer ülke ise kendi aralarında otomatik bilgi değişimine 2017 ve 2018 yıllarında başlamıştır.

Otomatik bilgi değişimi taahhüdünün yerine getirilmesi hususu hem OECD hem de Avrupa Birliği nezdinde “kara liste” olarak da adlandırılan vergisel açıdan işbirliği yapmayan veya şeffaf olmayan ülke listeleri ve benzeri uygulamalar ile takip edilmekte ve muhtelif tedbirler üzerinde çalışılmaktadır. Uluslararası finans ve kredi kurumları nezdinde de bu listeleme çalışmaları dikkate alınmaktadır.

Avrupa Birliği, vergisel açıdan işbirliği çalışmaları kapsamında tüm üye devletlerle otomatik bilgi değişimi yapmayan ülkeleri listeleme yoluyla izlemekte ve bu ülkelere muhtelif yaptırımlar öngörmektedir. Önümüzdeki süreçte bilgi değişimi yapılan ülke sayısının arttırılması da söz konusudur.

YURTDIŞINDA YERLEŞİK KİŞİ HESAPLARININ RAPORLANMASI

Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişimi Uygulaması (CRS – Common Reporting Standard) Hakkında Bilgilendirme

Otomatik Bilgi Değişimi uygulaması; kişilerin, yerleşik (mukim) olduğu ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, mukim olunan ülkeye, diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere mütekabiliyet esaslı (karşılıklı) olarak her yıl gönderilmesidir.

Söz konusu uygulama, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) tarafından ilk olarak 2014 yılında “Common Reporting Standard” adı altında duyurulmuştur. Uygulama, vergi kayıp ve kaçaklarını önleme alanındaki uluslararası iş birliğini geliştirmek amacıyla, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 107 ülke tarafından 2017 yılında imzalanmış olan “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” temelinde şekillenmektedir.

Türkiye’de uygulama kapsamında finansal kuruluşlardan bilgi toplamaya yetkili makam, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’dır. Finansal kuruluşların sorumlulukları, müşteri kayıtlarında yurt dışı mukim olarak görünen kişi ve kurumlara ait bazı bilgilerin Gelir İdaresi Başkanlığı’na raporlanmasıdır.

Konu ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir rehber hazırlanmış olup, uygulamaya ilişkin detaylar rehberde yer almaktadır. Söz konusu rehbere aşağıdaki linkten ulaşılabilmektedir:

Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi(Bu sayfa yeni pencerede açılacaktır)

SIKÇA SORULAN SORULAR

Bankaların bildirim yapma yükümlülüğü bulunmakta mıdır?

“Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” uyarınca mevduat kuruluşları, saklama kuruluşları, yatırım kurumları ve belirli sigorta şirketlerinin, yurt dışında mukim olan müşterilerini tespit ederek Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirim yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

Bildirim kapsamına kimler girmektedir?

Yurt dışında yerleşik kişi ve kurumlar ile yurt dışında yerleşik kişilerin kontrol ettikleri Türkiye’de yerleşik bazı kurumlar bildirim kapsamındadır.

Buna göre;

1 Temmuz 2017 tarihinden önce bankalarda hesap açmış kişi ve kurumlardan; Türkiye dışında ikamet kaydı, yazışma adresi, telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa), yurt dışı bir hesaba düzenli fon transferi talimatı, yurt dışında bir kişiye verilmiş vekâletname gibi göstergelerden herhangi biri bulunanlar,

İlk kez 1 Temmuz 2017 tarihinden sonra bankalarda hesap açmış kişi ve kurumlardan; yurt dışı yerleşik olduğuna ilişkin kendi yazılı beyanı bulunanlar ile Türkiye’de yerleşik olduğunu beyan etmesine karşın bunu teyit edemeyenler,

Türkiye’de yerleşik olmakla birlikte, yurt dışında yerleşik kişiler tarafından kontrol edilen ve gelirleri aktif bir ticari faaliyetten ziyade ağırlıklı olarak faiz, kar payı gibi pasif getirilerden oluşan tüzel kişiler ve bunları kontrol edenler, bildirim kapsamında yer almaktadır.

Hesap sahibinin Türkiye’de yerleşik olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın teyit edilebilmesi durumunda, hesaba ilişkin bilgiler bildirim kapsamından çıkmaktadır. Söz konusu teyidi sağlamaya yönelik olarak; Adres Kayıt Sistemi’nde Türkiye’de yerleşim yeri adresi kaydının oluşması veya yurt dışında mukim olmadığını gösterir kanıt niteliğinde belgenin bankaların şubelerine ibrazı gibi yöntemlerden herhangi biri kullanılabilecektir.

Bildirim kapsamında hangi bilgiler yer almaktadır?

Bildirim kapsamında genel olarak aşağıdaki bilgiler yer almaktadır.

Adı

Adresi

Doğum yeri ve tarihi (tüzel kişiler için kuruluş yeri ve tarihi)

Mukim olduğu ülke ve vergi kimlik numaraları (Türkiye ve ilgili ülke vergi numaraları)

Hesap numarası, hesap bakiyesi ya da değeri

Hesaba raporlama yılı (bildirimden bir önceki takvim yılı) içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı

Raporlamaya konu hesaplar hangileridir?

Mevduat hesapları ve yatırım hesapları raporlamaya konu hesaplardır.

Raporlama kapsamındaki hesap bilgileri nelerdir?

Bu hesapların yılsonu bakiyesi ve ilgili raporlama dönemi (bildirimden bir önceki takvim yılı) içerisinde bu hesaplara yapılan faiz/gelir ödemeleri raporlanmaktadır. Hesap hareketleri raporlanmamaktadır. Hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin (emekli aylığı, kira geliri gibi) bilgiler otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Ayrıca; gayrimenkul, taşıt sahipliği gibi finansal nitelikte olmayan varlıklara ilişkin bilgiler raporlanmamaktadır.

Hangi döneme ilişkin bilgiler paylaşılacaktır?

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 2020 yılında bilgi paylaşımı yapılmasına karar verilen ülkelere, 2019 yılına ilişkin bilgiler gönderilecek olup, daha önceki yıllara ilişkin otomatik bilgi değişimi söz konusu değildir.

Kapalı hesap bilgileri paylaşılacak mı?

Raporlama döneminde kapatılan, bildirim kapsamına giren hesabın kapatılmış olduğu bilgisi ile yılsonu bakiye ve faiz geliri bilgileri Gelir İdaresi Başkanlığı ile paylaşılmaktadır. Daha önceki yıllarda kapatılmış bir hesabın bilgileri paylaşıma konu olmamaktadır.

Ortak hesaplar paylaşım kapsamında yer almakta mıdır?

Ortak hesaplarda, yurt dışı mukim olan ortakların her biri hesap sahibi gibi değerlendirilerek, hesap bakiyesinin tamamı bildirilir. Bakiye ortak sayısına bölünmez.

Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye’de kurdukları şirketler bilgi değişimi kapsamında mıdır?

Genel kural olarak, Türkiye’de kurulmuş bir şirketin, üretim ya da mal alım-satımı gibi aktif bir ticari faaliyetle uğraşması halinde, ortağı yurt dışında yerleşik de olsa, kurum hesabı otomatik bilgi değişimi kapsamına girmemektedir. Diğer taraftan, hesap sahibi şirketin gelirlerinin ağırlıklı olarak aktif ticaretten ziyade faiz, kar payı gibi pasif gelirlerden oluşması durumunda bu şirketin hesap bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamına girebilecektir. Bu konu hakkında daha detaylı bilgiye Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan rehberden ulaşılabilecektir.

Bilgi paylaşımı çifte vergilendirmeye yol açar mı?

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan rehberde, otomatik bilgi değişimine bağlı olarak çifte vergilendirme yapılmayacağı belirtilmektedir. Buna göre, yürürlükteki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri kapsamında gelir ya sadece elde edildiği ülkede vergilendirilecek ya da elde edildiği ülkede ödenen vergi, mukim olunan diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilebilecektir.

Bilgi paylaşımı kapsamına giren hesaplarda banka tarafından kesinti yapılır mı?

Otomatik bilgi paylaşımı uygulaması kapsamında, Bankamız nezdindeki hesaplarınızdan vergi ya da farklı herhangi bir kesinti yapılması söz konusu değildir. Birikimleriniz daha önce olduğu gibi aynı şekilde güvenle muhafaza edilmektedir.

Otomatik bilgi değişimi hangi ülkelerle yapılacak?

Anlaşma kapsamında 2020 yılında Türkiye’nin bilgi göndereceği ülkelerin isimleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan rehberde açıklanmıştır. Sonraki yıllarda bilgi değişimi yapılacak ülkeler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenecektir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bilgi gönderilen ülkelerin, OECD’nin veri güvenliği ve gizlilik denetiminden geçmiş ülkeler olduğu açıklanmıştır.

Otomatik Bilgi Değişimi uygulaması Kişisel Verileri Koruma Kanununa uygun mu?

Bankamız ve Türkiye’deki diğer bankalarca CRS kapsamında yapılan bildirimler, konu ile ilgili yasal otorite olan Gelir İdaresi Başkanlığı’na, yasal düzenlemeler doğrultusunda yapılmakta olup, Kişisel Verileri Koruma Kanununa aykırılık teşkil etmemektedir.

Otomatik Bilgi Değişimi uygulaması, uluslararası anlaşmalar kapsamında yürütüldüğünden, hesap sahiplerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında verilerinin yurt dışına aktarılmasına rıza göstermediği yönünde dilekçe vermesi suretiyle kapsam dışında kalması mümkün değildir.

Diğer taraftan, müşteri sırrı kapsamına giren verilerin, yasal düzenlemeler ile yetki verilmiş otoriteler ya da müşterilerimiz tarafından rıza gösterilenler dışında, bankalar tarafından herhangi bir taraf ile paylaşılması ya da yurt dışına aktarılması söz konusu olmayıp, başta Kişisel Verilerin Korunması Kanunu olmak üzere tüm yasal düzenlemelere eksiksiz şekilde riayet edilmekte, müşteri bilgileri gerek sistemsel gerek banka içi düzenlemeler ile en üst düzeyde güvenlik önlemleri ile korunmakta ve belirtilen bu hususlara ilişkin sıkı denetimler yapılmaktadır.

Konu ile ilgili daha detaylı bilgi için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan rehbere aşağıdaki linkten erişilebilecektir:

Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi

Umarım tüm bu bilgiler aklınızdaki sorulara cevap olmuştur.

Saygı, sevgi, hürmet ve muhabbetlerimle…