Hollandalı 67’de emekliliğe ‘Hayır’ diyor

Hollanda’nın Telegraaf gazetesinde yayımlanan bir habere göre Hollandalılar yeni emeklilik yaşı olan 67’ye pek te sıcak bakmıyor.

Haber-Murat Yakar

Yapılan büyükçaplı bir araştırmaya göre çalışanların yüzde 40’a yakını 67 yaşına kadar çalışabilecegine ihtimal vermezken, şu an 65 yaşında olan çalışan kesimin çoğunluğu da çalışmak için 67 yaşının oldukça yüksek bir rakam olduğunu düşünüyor.

Çeşitli meslek gruplarından binlerce insan üzerinden Delta Lloyd Sigorta şirketi tarafından GFK Araştırma Bürosu’na yaptırılan araştırmaya göre Holanda’da çalışan kesimin yarıya yakını 64 yaşından sonra çalışılmaması gerektiğini savunuyor. Aynı araştırma da 67 yaşına kadar çalışmak istiyorum diyenlerin oranı ise yüzde 17’de kalıyor.

Araştırmanın sonuçlarına göre Hollandalıların çoğunluğu yeni yasalaşan kademeli olarak artarak 67’de emekliliğe hararetle karşı çıkıyor. Zira Hollandalılar o yaşa kadar çalışabileceklerini düşünemiyorlar.

BÜYÜK ÇATLAK

Delta Lloyd Sigortası’nın Genel Müdürü Ingrid de Graaf ise gazeteye yaptığı açıklamada, alınan bu sonuçların bir Hollandalının kaç yaşına kadar çalışmak istediğini yansıtması açısından önemli bir delil olduğunu ve yasalarla vatandaşın düşüncesi  arasında büyük bir çatlak oluştuğunun altını çizdi.

Graaf açıklamasının devamında, “Bu sonuçlara göre, her 10 vatandaş’tan 7’si 65 yaşından sonra çalışmanın insan vucuduna zararlı ve oldukça ağır geleceğini savunmaktadır. Doğal olarak insanların hayatlarında çalışmakatan başka birşeyler yapmak istediklerini de anlamak durumundayız.” şeklinde konuştu.

GENÇLER 63 DİYOR

Yeni çıkan yasa özellikle gençleri etkileyeceğinden olsa gerek ki; yapılan araştırmada özellikle 21 yaş ile 34 yaş arasındaki gençler daha az çalışmayı ve 63 yaşından itibaren işi bırakmayı düşünüyor.

 KADEMELİ ANLAŞMA

Hollanda’da Hıristiyan Demokrat Parti (CDA), İşçi Partisi (PvdA) ve Hıristiyan Birlik’den (CU) oluşan koalisyon partileri bir yıl süren tartışmaların ardından 15 Ekim 2009’d emeklilik yaşının yükseltilmesi konusunda anlaşmaya varmışlardı.

Anlaşmaya göre daha önce 65 olan emeklilik yaşı 67’ye yükseltildi ve aşamalı olarak 2020 yılında 66’ya daha sonra da 2025 yılın ise 67’ye yükselecek.

Koalisyon ortaklarının son noktayı koydukları yeni yasayla emeklilik yaşının 67’ye çıkarılması iki aşamada gerçekleşecek. Şuan 55 ve üstü yaşta olanlar kapsam dışında tutulurken, 50-55 yaşları arasında olanlar 2020 yılından itibaren 66 yaşında, 50 yaşın altında olanlar ise 2025 yılından itibaren 67 yaşını doldurduktan sonra emekli olma hakkını kazanacak.

Yeni düzenlemeye göre, erken emekli olmak isteyenlerin emeklilik ücretleri düşürülecek, işverenler, ağır işlerde çalışan personelini 30 yılını doldurduktan sonra daha hafif işlerde çalıştırmak zorunda olacak.

EMEKLİLİK YAŞI AVRUPA’DA NEDEN YÜKSELİYOR?

Bu soruya en güzel cevabı şu şekilde verebiliriz.

Avrupa’da kuzeye göre ‘daha erken emekli olan’ güney ülkelerinin bütçesi daha fazla açık verince kuzey ülkeleri bunu dikkate aldılar ve emeklilik yaş limitini yukarı çekmeye başladılar.

Avrupa halklarının sokaklara dökülmesine sebep olan ekonomik reformlardan biri de elbetteki emeklilik yaşının yükseltilmesiydi.Ancak bu konudaki reformlar, sadece problemli Güney Avrupa ülkelerinde değil, kıta genelinde gündeme gelmiş durumda. Öyle ki; birliğin çekici gücü Almanya bile, emeklilik yaşını daha da artırmayı planlıyor.

Peki nedir bunu bu kadar kaçınılmaz kılan sebep!..

Emeklilik yaşı; kamu tasarrufu ve bütçesi üzerinde doğrudan bir etkiye sahip. Bu yaş sınırı aşağı geldikçe, “çalışabilir durumdaki genç nüfusa daha fazla maaş ödeneceğinden”, kamu bütçesinin üzerindeki yük de artıyor, tasarruflar azalıyor. Sadece Euro Bölgesi’nde kamu borç stokunun yüzde 90 ile, yüzde 60 olan Maastricht Kriterlerinin çok üzerinde seyrettiğini dikkate alırsak, Avrupa ülkelerinin neden emeklilik yaşını yükseltmek istediğini de ortaya çıkıyor.

Şu anda Avrupa’da ortalama emeklilik yaşı, 65. Ortalama hayat ise 80 yıla yaklaşmış durumda. Ülke ülke baktığımızda; Almanya, İspanya, İtalya, Polonya, Yunanistan ve Hollanda, emeklilik yaşını 67’ye yükseltti. Romanya ve Macaristan 65’e çıkarmaya çalışırken; Fransa, 62 olan emeklilik yaşını 1 yaş yukarı çekti. Portekiz’de de emeklilik yaşının 65’ten 66’ya çıkarılması kararlaştırıldı. Avrupa’daki krizden en çok etkilenen Yunanistan ve İtalya’da ise, bazı durumlarda emeklilik yaşının hâlâ 60’ın altında bulunması dikkat çekiyor. Mesela İtalya’da 40 yıl prim ödeyenler, 60 yaşı beklemeden emekli olabiliyor. Her iki ülke yönetimi de emekli maaşı bağlanma yaşını Avrupa ortalamasına yaklaştırmak istiyor. Sadece Yunanistan’da yapılan hesaplara göre, emeklilik yaşını 1 yıl artırmak, 1 milyar euro tasarruf sağlıyor. Yine Yunanistan’da kamu borç stokunun yüzde 160’a ulaştığı dikkate alınırsa; erken emeklilik arttıkça, bütçenin de o oranda bozulduğu görülüyor.

TÜRKİYE’DE DURUM

Türkiye’de emekli maaş açığı kamu yatırımlarını ikiye katlıyor
Emeklilik yaşı tartışmaları, Türkiye’de de sıklıkla gündeme geliyor. Rakamlara baktığımızda Türkiye’de emeklilik yaşı ortalama 44-45 ile, hem 62 olan OECD, hem de 65 olan Avrupa ortalamasının oldukça altında seyrediyor. Bu tablonun bütçe üzerindeki yükü de ağır alıyor. Sadece 2014 yılında 78 milyar TL emekli maaşı ödemesi için ayrıldı. Köprü, yol, hastane ve okul yapımı gibi bütün hamleleri de içine alan yatırımlara ise 44 milyar lira ayrılmış durumda. Konuyla ilgili hükümetin yetkili makamları da sıklıkla konuşuyorlar.