Hollanda’daki İşsizlik Ödeneği hakkında bilmemiz gerekenler

Hollanda’da zannedildiği gibi korona pandemsi ile beklenen iflaslar ve ekonomideki kriz beklentisi gerçekleşmedi. Son 13 yılın en düşük işsizlik oranı, 360 bin kayıtlı işsiz ile yüzde % 3,5.

İş pazarında yetişmiş ve kalifiyeli eleman bulmakta zorlanan işverenler, çalışanlara daha çok Toplu Şözleşme dışı (CAO) haklar  ve ödünler vererek işsizlik sayısının 145 bine düşmesini sağladılar. Toplam bir yılda iş, işgücü ve kalifiyeli eleman açığı 400 bini geçmiş bulunmakta.

İşsizlik Ödeneği’nin ( Werkloosheidswet, WW– uitlering ) tanımı

Hollanda’da sigortalı işsizlere kanunda belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için azami 2 yıl süreyle ve belirli miktarda yapılan ödemedir.

1-İssizlik sigortası kanunu (WW – uitkering ) nedir ?

İssizlik sigortası’nın amacı; issizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama esaslarını düzenleyen yasayla (WW),  İşverenler Sigortaları UWV Kurumu tarafından öngörülen hizmetlerin verilmesini saĝlamaktadır. Hollanda’da bir hizmet akdine tabi olarak çalışanlar sigortalıdırlar.

2. İşsizlik sigortası nedir?

Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybedenler sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan sigortadır.

3. Sigortalı kimdir ?

Bu Kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan ve çalıştığı süre içerisinde işsizlik sigortası primi ödeyen kimseye sigortalı denir.

4. Sigortalı ve işsiz kimdir?

Bu kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine (arbeidsovereenkomst / contract )  dayalı ve sigortalı olarak çalışırken bu kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve UWV Werkbedrijf  Kurumu’na başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseye sigortlı denir.

5. İşsizlik Ödeneĝi’ndeki deĝişiklikler nelerdir ?

Son yıllarda yapılan tasarruf planlarında Ȋssizlik Sigorta Ödeneĝi’de (WW) payını aldı. İşsizlik Sigorta Ödeneĝi süresi, 1 Ocak 2016 ile 1 Nisan 2019 tarihleri arasında kademeli olarak toplam 24 aya indirilmiştir. Bugün toplam azami İssizlik Ödeneğinin (WW) süresi 2 yıldır.

5.1.  3 yıl süreli azami İşsizlik Ödeneği (WW) var mıdır ?

Yasal olarak yoktur ama, yapılan toplu iş sözleşmelerinde (CAO ) ek işsizlik sigoratası ve malülük WGA  (Paww – regeling) yapılmış ise, işsizlik azami, 24 ay olup  ve 14 ay daha Stichting Paww ‘dan ek ödenek almak mümkündür. Daha geniş biigi için : www.spaww.nl .

6. İşsizlik Ödeneği (WW) alma şartları nelerdir ?

– İş aramak ve iş pazarında var olan işleri kabul etmek.                                                                                                                                               – Son 36 (9 ay ) hafta da en az 26 (6 ay) hafta çalışmış olmak. Son 5 yılda en az 4 yıl boyunca bir takvim yılında 52 iş günü çalışmış olama şartı.                                                                                                                           – İşsizlik tarihinin belli olmasından ve işsizliĝin başladıĝı tarihten 4 hafta önce başvuru yapmak mümkündür. İşsizlik tarihinden sonraki 4 hafta içinde başvuru yapmış olmak.

7. Yeni İşsizlik Ödeneĝi WW ödeneĝi alındıĝında ve yeni bulunan işten kazanılan ücretin WW ödeneĝinden az olması durumunda, ek WW ödeneĝi alınabilinir. Çalışılan işten, hak edilen WW ödeneĝinin % 87,5 ‘si kazanılması durumunda WW ödeneĝi sona erer.
8. Malüllük ve İşsizlik Ödeneĝi WW ?

Kısmi WIA, IVA veya VGA ödeneĝi alındıĝında bunun yanında ek WW ödeneĝide almak mümkündür.

9. İşsizlik Ödeneĝi, hastalık ve malüllük ?

İşsizlik Ödeneĝi alırken hamilelik ve hastalık durumunda  hastalık ödeneĝi (Ziektewet ZW) almanız mükündür. İssizlik Ödeneği alırken hasta olma durumunda hastalık kasasına başvuru yaparak 2 yıl azami Hastalık ödeneğinden (Ziektewet / ZW) belirli bir süre ve süresiz Malüllük ödeneği ( WIA/, IVA ve VGA ) almak mümkündür.

10. İşsizlik ve kazanç saĝlama ?

İssizlik ödeneĝi alırken çalışmanız durumunda,  kazanılan brüt aylıĝınızı ( SV – loon) UWV ‘ye ayın sonunda bildirmek zorundasınız. Kazanca göre ek Ȋşsizlik ödeneĝi almanız mümkün olabilir.

11.Deĝişiklikleri bildirmek..!                                                                                                                                                                

Adres, iş, tatil, kazanç, taşınma ve banka hesabı gibi tüm deĝişimleri  UWV’ye bildirme zorunluluĝu vardır.

12. İş arama (taken en sollicitatieactiviteiten) ?

İşsiz olan ve WW ödeneĝi alanlar, 4 hafta en az 4 iş başvurusu yapmakla mükelleftirler. Yapılan iş başvurularını  DigiD ile www.werk.nl ve www.mijnuwv.nl  ‘deki kendi sayfanızdaki kendi özel dosyanızda kayıt altına alma zorunluluĝu vardır.

13. Ne zaman iş arama yükümlülüĝü yoktur ? Tatildeyken, tekrar is pazarına katılım ve eĝitim faaliyetlerine katılımda, denemek için başlanan iş anında (proefplaatsing), Hasta olan yakın akrabaya bakmak için alınan izinden sonra ve kendi işyerini kuram faaliyetlerinde.
14. İşsizlikte uygun iş durumunda? İşsizliĝin başlamasından geçen 6 aydan sonra , iş pazarında var olan bütün işler eĝitim ve meslek ayırmaksınız işsizler için uygundur. Kısmen işsizde olsan, alınan WW ödeneĝi için iş arama zorunluluĝu vardır. Emekilik yaşına 1 yıl kala işsizlerde iş arama zorunluĝu yoktur.
15. Ek İşsizlik Ödeneĝi (Toeslag /WW )

Alınan isisizlik ödeneĝi WW sosyal asgari üçretin altında olması durumunda ek, ödenek (toeslag) başvurusu yapmak mümkündür. 1 Ocak 2023 tarihi  itibariyle 21 yaş ve üzerinde olanlar için Yasal asgari ücret (Het wettelijk minimumloon) brüt aylık € 1.934, 40 euro ‘dur.

16. Tatil ve tatil parası (Vakantiegeld) ?

Bir yıl içinde toplam 20 iş günü olarak tatil hakkı bulunmaktadır. UWV kurumuna bildirilip tatile gidildiĝı zaman tatil süresince iş arama yükümlülüĝü yoktur ve ödenek tatil döneminde en fazla 4 hafta ödenir. Tatil parası (vakantiegeld)  alnınan ödeneĝin ve kazancın asgari (Minimum ) olarak yüzde % 8’dir. Biriken tatil parası o yılın mayıs ayında ödenir. Ödeneĝin ve iş aktinin  bitmesi durumunda son ödenekle birlikte hak sahibine ödenir.

17. Kendi işyerine başlamak?

Yapılan plan ve projeden sonra WW ödeneĝi kurumu UWV ile görüşülerek hazırlık döneminde ve başlanan işten sonra belirli bir zaman diliminde ww ödeneĝi almak mümkündür. UWV ile görüşmeden önce, kendinize bir İşyeri Kurma Planını (Ondernemersplan) hazırlamanız önemlidir.

18. Gerekli meslek eğitimini takip etmek?

Tabiki mümkündür. Eğer eğitim masraflarınızı kendiniz karşılar ve takip edilen eğitim iş bulmaya bir engel teşkil etmiyor ise sorun olmaz. Bunun yanında UWV’nin takip edilen, iş pazarı için gerekli olan (Arbeidsmarkt relevante opleiding) eğitim için maddi destekleride vardır.

Bunun yanında Korona pandemisi ile Sosyal İŞler ve Çalışma Bakanlığı’nın www.minszw.nl  dijital öğrenme imakanlarıda bulunmaktadır. Hollanda kabinesi bu konuda dijital meslek eğitimleri ve rehberlik faliyetleri için toplam 1 milyar 400 milyon avro ayırmış bulunmaktadır. Bu konuda bilgi ve başvuru için; www.minszw.nl web sayfasına başvuru yapabilirsiniz. 28 Şubat 2023 tarihinden itibaren iş pazarı ve bireysel meslek eğitimleri için STAP – regeling ve bütçesi hazır bulunmaktadır.

19.Yurtdışında WW ödeneĝi..!

Yurtdışında  çalışanlar Hollanda’da gönüllü sigorta yaptırabilirler. Eĝer işveren Hollanda’da  kayıtlı ise, Hollanda’dan yurtdışında çalışıyorsanız WW primlerinizi ödemeye devam ederlerse, Hollanda’ya geri döndüklerinde ve işsiz olmaları durumda İşsizlik Ödeneĝi alabilirler. Avrupa BIrliği ülkesi olan Hollanda’da çalışan ve WW hakkını sahip olan Polanya’lılar gibi AB üyeleri, 3 ay boyunca kendi ülkelerinde ikamet ederek İşsizlik ödeneğini (WW) almaları mümkündür. Tabi ki gerekli ve zorunlu olan şartnamelere uydukları takdirde.

20. İşsizlik Ödeneği’nin (WW) bitiminden sonraki ödenekler nelerdir ?

1 – De Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW ). Yaşlı çalışanlar için, İşsiklik Ödenelerinin bitiminden sonra, 1 Ocak 2020’den sonra 60 yaş ve  4 aydan sonra işsiz kalanların, 1 Ocak 2024 ‘e kadar başvuru yapabilecekleri asgari üçretin yüzde 70’ine denk olan ödenek. Uygulama UWV kurumu tarafından yürütülmektedir.

20. 1 Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werklozen (Yaşlı ve belirgin bir iş kaybı olanların ödeneği kanunu)

1 Ocak 1965’den önce doğanlar ve 50 yaşından sonra işsiz olanların İşsizlik Ödeneğini (WW) aldıktan sonra, belediyelerin Sosyal İşler bölümlerine başvuru yaparak alacakları ödenektir. Bu ödeneğin alınmasında ailenin belirli gelirleri ve var olan mal varlığı dikkate alınmamaktadır.

20. 2 Bijstand/Participatie uitkering, Sosyal geçim yardımı. Ailenin veya bireyin geçim yardımı için belediyeler tarafından ödenen karşılıksız geçim yardımıdır. Bijstand ödeneği asgari ücretle eşit olup, 1 Ocak 2023 ‘den itibaren bir aile için brüt aylık ödenek €1.934,40 avro olarak belirlenmiştir.
21. 3 Nasıl işsizlik başvuru yapabilirisiniz ?

İssizliĝin başladıĝı tarih belli olduktan sonra, DigiD ‘nizle www.mijnuwv.nl  adresine işsiz olarak kayıt yapmanız ( inschrijving ) gereklidir. Kayıt yaptırdıktan sonra yine www.mijnuwv.nl web sayfasından İssizlik Ödeneĝi için başvurmanız gerekir (WW –uitkering aanvragen). Daha sonra UWV. www.uwv.nl  ile iletişim e posta veya telefonla sizden daha geniş bilgi isteyebilir. Bilgi sahibi olmak var olan haklarımız için çok önemlidir. Kısmende olsa, sizleri bilgilendirebildiysek ne mutlu bizlere. Saĝlıcakla kalın.

Nejat Sucu

Sosyal Hizmetler Uzmanı