Avrupa’da saat değişikliği tartışması: Bir türlü uygulanmayan karar

Avrupa Parlamentosu’nun 2019 yılında saat değişikliğine son verilmesi kararı almasına rağmen, AB ülkeleri ve Hollanda 30 Mart 2025’te yine yaz saati uygulamasına geçiyor.

Pandemi, Brexit ve Ukrayna krizi gibi büyük olaylar nedeniyle bir türlü hayata geçirilemeyen düzenleme, hâlâ belirsizliğini koruyor.

Saat değişikliği tarihçesi ve uygulamanın geçmişi

Hollanda’da, 30 Mart 2025 Pazar günü yaz saati uygulamasına geçerek saati bir saat ileri alacak. Yani 29 Cumartesi’yi 30 Mart 2025 Pazar’a bağlayan gece, saat 02:00’de aslında saat 03:00 olacak. Ancak bu uygulama, aslında uzun yıllardır süregelen bir alışkanlık. İlk kez 1916 yılında uygulamaya konan saat değişikliği, 1976’da enerji tasarrufu amacıyla tekrar gündeme geldi. 1998’den itibaren ise Avrupa Birliği ülkeleri arasında belirli tarihlerde yapılan saat değişiklikleri, her yıl Mart ve Ekim aylarında tekrarlanıyor.

Fakat, bu sistemin tartışmasız olmadığı da bir gerçek. Birçok uzman ve vatandaş, biyolojik ritmi bozduğu, trafik kazalarını artırdığı ve enerji tasarrufu sağlamadığı gerekçesiyle yaz saati uygulamasının kaldırılmasını savunuyor.

Avrupa Parlamentosu’nun 2019 kararı ve uygulamadaki gecikme

2018 yılında Avrupa Parlamentosu, saat değişikliğine son verilmesi gerektiği yönünde bir karar almıştı. 2019’da yapılan kamuoyu araştırmasında ise Avrupa genelinde katılımcıların büyük bir kısmı, özellikle Almanlar, yaz saati uygulamasının kaldırılmasını desteklemişti. Bunun üzerine Avrupa Komisyonu, 2021 yılında son kez saat değişikliği yapacaklarını duyurmuştu. Ancak bu karar hâlâ uygulanmamış durumda.

Pandemi, Brexit ve Ukrayna krizi sebebiyle askıya alındı

Saat değişikliği meselesi, COVID-19 pandemisi, Brexit müzakereleri ve 2022’deki Ukrayna savaşı gibi büyük olaylar nedeniyle zaman içinde ikinci plana itildi. Avrupa Birliği Ulaştırma Bakanları’nın 2019’da yaptığı çağrı ve bunun ardından beklenen etki analizi çalışmaları da sonuçsuz kaldı.

Bugün ise Avrupa Komisyonu, saat değişikliğiyle ilgili düzenleme için herhangi bir acil plan açıklamıyor. Üye ülkeler arasında yaz ya da kış saatini kalıcı hale getirme konusunda bir uzlaşma sağlanamaması, sürecin tıkanmasına neden oldu.

Saat değişikliğinin kaldırılması durumunda ne olacak?

Eğer AB ülkeleri nihayetinde saat değişikliği uygulamasını sonlandırma kararı alırsa, her ülke kendi zaman dilimini belirleyebilecek. Ancak bu, ülkeler arasında zaman farklarının artmasına yol açabilir ve özellikle ulaşım, haberleşme gibi sektörlerde koordinasyon sorunları yaşanabilir.

Sonuç olarak, yaz saati uygulamasının kaldırılmasıyla ilgili belirsizlikler devam ediyor. Şimdilik, Hollanda ve diğer AB ülkeleri her yıl olduğu gibi yaz ve kış saati uygulamalarına devam ediyor.