Hollanda’da altı büyük enerji şirketi hakkında, değişken tarifeli enerji sözleşmelerinde haksız fiyat artışı yapıldığı gerekçesiyle toplu dava açıldı.
HABER: Murat Yakar
Milyonlarca hane, yıllardır fazla ödeme yaptığı gerekçesiyle tazminat talep edebilecek. Ancak uzmanlar, dava sürecinin uzun sürebileceğini ve sonuç konusunda beklentilerin dikkatli yönetilmesi gerektiğini vurguluyor.
Altı enerji şirketine dava açıldı
Vattenfall, Eneco, Essent, Energiedirect, Budget Energie ve Greenchoice şirketleri, fiyatlarını özellikle Ukrayna savaşı sonrası hızla artırmaları nedeniyle mahkemeye çağrıldı. Gaz ve elektrik piyasalarında fiyatlar artarken bu şirketlerin değişken tarifelerini neredeyse anında yükselttikleri iddia ediliyor.
Mahkeme kararına dayanan toplu dava
Tüketici Hakları Rekabet Davaları Vakfı (Consumenten Competition Claims), Tüketici Derneği (Consumentenbond) ve Ev Sahipleri Derneği (Vereniging Eigen Huis) ile birlikte hareket ederek, bu artışların haksız olduğunu savunuyor. Vakıf, Amsterdam Mahkemesi’nin mart ayında Vattenfall aleyhine verdiği karara atıfla, aynı sözleşme şartlarını kullanan diğer şirketlerin de bu karardan etkilenmesi gerektiğini belirtiyor.
2017’den bu yana sözleşmesi olan herkes başvurabilir
Tüketici Derneği’nden Joyce Donat’a göre, 2017 yılından bu yana değişken tarifeli enerji sözleşmesi bulunan herkes tazminat talebinde bulunabilir. Bu sözleşmelerdeki genel şartların şirketler arasında büyük ölçüde aynı olduğu belirtiliyor. Donat, “Altı şirket en büyükler, ama diğer firmalar da benzer hükümleri kullanıyor,” diyor.
Yaklaşık 10 milyon haneyi etkileyebilir
Hollanda'da enerji düzenleyicisi ACM’nin verilerine göre 2023 yılında yaklaşık 10 milyon hanenin değişken tarifeli sözleşmesi vardı. Özellikle enerji krizinin yoğun yaşandığı dönemde sabit tarifeli sözleşmeler neredeyse hiç sunulmadı. Söz konusu tüketiciler şimdi bu dava aracılığıyla binlerce euro tazminat alabilir.
Sözleşme şartları çok genel ve muğlak
Enerji şirketlerinin genel sözleşmelerinde fiyatların “her an değiştirilebileceği” ifadesi yer alıyor. Ancak sözleşme hukuku uzmanı avukat Casper Wernink bu ifadelerin çok genel olduğunu ve tüketiciyi yeterince korumadığını söylüyor. “Bu tür belirsiz ifadelerle fiyat artırılamaz. Katılmak isteyen tüketiciler için risk yok denebilir. Vakıf davayı kaybederse masrafları üstleniyor, kazanılırsa ödenecek tazminatın en fazla yüzde 17,5’i alınıyor.”
Vattenfall kararı temyizde, süreç uzayabilir
Toplu dava, mart ayında Vattenfall aleyhine verilen karara dayanıyor. Ancak Vattenfall bu kararı temyize götürdü ve dava şu an Hollanda Yüksek Mahkemesi’nde (Hoge Raad). Yüksek Mahkeme karar verene kadar sürecin belirsizliği sürüyor. Donat, “Yeniden dava açmamız gerekebilir ama kararın bizim lehimize olacağına güvenimiz tam” diyor. Kararın 2026 başında çıkması bekleniyor.
Tazminat yüksek olabilir, ama garanti değil
Toplu davayı yürüten kuruluşlar, tüketicilerin binlerce euro geri alabileceğini öne sürse de bunun kesinliği yok. Tüketici Derneği, enerji şirketleriyle uzlaşmaya açık olduklarını belirterek, “Kimse yıllarca sürecek davalardan memnun kalmaz” mesajını veriyor.
Değişken tarifeler hâlâ avantajlı olabilir
ACM sözcüsü, toplu davaya katılım konusunda görüş bildirmezken, değişken tarifelerin tamamen kötülenmemesi gerektiğini söylüyor: “Tüketiciler enerji fiyatlarının ne kadar sabit kalmasını istediklerini kendileri değerlendirmeli. Fiyatlar düşerse sabit sözleşme yapanlar zarar da edebilir.”
'Uyuyan tüketici' uyarısı
Donat, değişken sözleşmesi olan herkese şartları gözden geçirme çağrısı yapıyor: “Bu gruba genelde ‘uyuyanlar’ diyoruz. Çünkü pek azı sözleşmesini değiştiriyor ya da detaylarına dikkat ediyor.”
YASAL UYARI: Haber, fotoğraf ve videolarımızı link vermeden kullananlar hakkında hukuki süreç başlatılacaktır. ©ufuk.nl UMG (Ufuk Media Grubu)