Hollanda Veri Koruma Kurumu (AP), 29 Ekim genel seçimleri öncesinde sohbet botlarının verdiği oy tavsiyelerinin hem güvenilmez hem de taraflı olduğu uyarısında bulundu. Kurum, seçmenlerin şeffaf ve denetlenebilir karşılaştırma araçlarına yönelmesi gerektiğini vurguladı.
Seçmeni belli partilere yönlendiriyor
AP’nin yürüttüğü çalışmada, dört popüler sohbet botu test edildi. Elde edilen sonuçlara göre, bu sistemler sorunun içeriğinden bağımsız olarak kullanıcıları çoğunlukla aşırı sağcı PVV ya da sol eğilimli GroenLinks-PvdA’ya yönlendiriyor. Bazı örneklerde bu yönlendirme oranı yüzde 80’in üzerine çıktı. AP, bu durumun seçmenleri kendi siyasi görüşlerinden uzak tercihlere sürükleyebileceği uyarısında bulundu.
Tavsiyelerin dayanağı belirsiz
Veri Koruma Kurumu’na göre sohbet botlarının verdiği tavsiyeler, güncelliği veya doğruluğu kesin olmayan çevrim içi verilere dayanıyor. Ayrıca bu sistemlerin nasıl çalıştığına dair şeffaf bir bilgi bulunmuyor. Bu nedenle, yapay zekâ tabanlı önerilerin siyasal tabloyu çarpıtma ve yanlış yönlendirme riski taşıdığı belirtiliyor. Kurum, bu sistemlerin oy rehberi gibi kullanılmasının önüne geçilmesi çağrısında bulundu.
Şeffaf rehber araçlar öneriliyor
AP, oy tercihi belirlemede güvenilir kaynaklara yönelinmesini öneriyor. Özellikle KiesKompas ve StemWijzer gibi araçlar, parti programları ve resmî açıklamalara dayalı karşılaştırmalı analizler sunuyor. Yıllardır kullanılan bu platformlar, seçim dönemlerinde tüm seçmenlere açık şekilde erişilebiliyor.
Seçim haftasında yapay zekâ uyarısı
Seçime günler kala uzmanlar da benzer uyarılarda bulunuyor. Yapay zekâ destekli asistanlar, siyasi pozisyonları doğru analiz edemeyebiliyor ve kimi zaman tek bir partiye odaklanan tavsiyeler üretebiliyor. Bu nedenle oy kararı verirken sohbet botları yerine, şeffaf veri kaynaklarına ve doğrudan parti metinlerine başvurulması gerektiği ifade ediliyor.
AP'den seçmene çağrı: doğrulanabilir kaynaklara yönelin
AP Başkan Yardımcısı’na göre, sohbet botları her ne kadar “akıllı yardımcı” gibi görünse de seçim tavsiyesi sunma konusunda güvenilirlik testini geçemiyor. Bu durum, özgür ve adil seçimlerin bütünlüğü açısından ciddi bir risk oluşturuyor. Kurum, seçmenlere açık mesaj veriyor: oy tercihi için doğrulanabilir, yöntemleri açık sistemlere başvurun.
Teknoloji şirketleri Meclis oturumuna katılmadı
Geçtiğimiz hafta Hollanda Temsilciler Meclisi’nde “Algoritmalar ve müdahale” başlığıyla düzenlenen seçim güvenliği oturumuna Facebook, TikTok, X (eski adıyla Twitter) ve Google katılmadı. Oturumda, bu platformların seçmen davranışlarını nasıl etkilediği ve olası manipülasyonlara karşı ne tür önlemler aldığı konuşulacaktı. Şirketlerin ya davete yanıt vermediği ya da katılımı geçerli bir gerekçeyle reddettiği belirtildi. Milletvekilleri ise bu tavrı eleştirerek, teknoloji devlerinin demokrasiye karşı şeffaflık ve hesap verebilirlik sorumluluğu taşıdığını vurguladı.
YASAL UYARI: Haber, fotoğraf ve videolarımızı link vermeden kullananlar hakkında hukuki süreç başlatılacaktır. ©ufuk.nl UMG (Ufuk Media Grubu)