Sosyal ödeneklerin yurtdışında ödenmesini düzenleyen mevzuatta yeni yasal düzenlemeler (Wet BEU)

Kısaca Wet Beu denen, de Wet Beperking Export uitkeringen yasası 1 Ocak 2000 tarihinde uygulamaya konumuştur.Son yıllarda Hollanda sosyal güvenlik sisteminde yapılan reformların  bir parçasıdır.

Bu yasa kapsamına giren, Türkiye’de yaşayan ve yurt dışında yaşamak isteyen vatandaşların kendi gelecekleri için bu yasayı iyi anlamaları gerekir.

Yasanın amacı  nedir ?

Yasa, yurt dışında, Hollanda’dan alınan ödeneklerin Hollanda mevzuatına göre ödenmesini ve kontrol  edilmesini hedeflerken, ödeneĝin ödendiĝi ülkeyle birlikte, bir sosyal kontrol

sözleşmesinin düzenlenmesinide gerekli kılıyor.Bu kontrol sözlemesi Ocak 2000 yılında Hollanda

Krallıĝı ve Türkiye Cumhuriyeti arasında düzenlenerek imzalandı ve sonrasında ödeneklerin Türkiye’de ödenmesi için, bir hukuksal  engel kalmadı.

(Handhavingverdragen of -protocollen ondertekend met  Turkije).

Yasa hangi ödenekleri kapsamına alıyor ?

1. Genel Yaşlılık Sigortası Yasası, (de Algemene Ouderdomswet (AOW) )
2. Malüllük Yasası, (de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) )
3. Serbest Çalışanlar Malüllük Yasası, (de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ))
4. İş ve Gelire Uygun  Malüllük Yasası, (Wet Werk en İnkomen naar Arbeidsvermogen (WIA))
5. Dul ve Yetimler Emeklilik Yasası, (Algemene Nabestaandenwet (ANW))
6. Genel Çocuk ve Bakım Parası Yardımı Yasası, (de Kinderbijslag (AKW))
7. Hastalık Ödeneĝi Yasası, (de Ziektewet (ZW))

Hangi sosyal ödenekler Wet BEU yasası kapsamının dışında tutulmuştur ?

Aşıĝıdaki ödenekler  Wet Beu yasası kapsamı girmemekte olup, genelde bu

ödenekleri Türkiye’de almak mümkün olamamakta veya bazı özel mevzuatlara

uyma zorunluluĝu bulunmakatadır.

1-    Ek yardım Ödeneĝi Yasası, (de Toeslagenwet)

2-    İssizlik Ödeneĝi Yasası, (de Werkloosheidswet)

3-    Gençler İcin Malüllük Ödeneĝi Yasası, (de Wajong)

4-    Sosyal Geçim Yardımı  Ödeneĝi Yasası (de Wet Werk en Bijstand)

Gönüllü Sigortalı Olmak

Geçmiş yıllardaki yasal uygulamalar gösterdiki, yasanın en önemli ve dikkat edilmesi gereken kısmı ise gönüllü sigortalılık mevzuatıdır.Wet Beu yasası sigortalı olma yükümlülüĝünü kaldırıyor ve ödenek alan kişinin yani,  bireyin özgür iradesine bırakıyor.Burada bir yanlışlık yok ama bundan sonrası gelin birlikte bir inceleyelim.

Türkiye’de ödenek alan kişiler, ödenek aldıĝı kurum olan İşverenler Sigorta Kurumu(UitvoeringsinstituutWerknemersverzekeringen,UWV) veya Sosyal Sigorta Kurumundan,Sociale Verzekeringsbank, SvB) dan  izin alarak Türkiye’ye yerleşmiş ve yerleşmekteler.Türkiye’ye yerleştikten sonra Hollanda’dan hiç bir sosyal prim kesintisi yapılmamakta ve kişiye net olarak kendi ödeneĝi ödenmekte olup vede bu genelde Hollanda’da alınan  ödenekten net meblaĝ olarak daha fazla tutmaktadır.

Hangi sosyal güvenlik yasaları  için gönüllü sigorta olunur ?

Yurtdışında ikamet eden veya çalışan kişiler,Dul ve Yetimler Emeklilik Yasası,( Algemene Nabestaandenwet (ANW) ) ve Genel Yaşlılık SigortasıYasası,( de Algemene Ouderdomswet (AOW)), gibi sosyal güvenlik sigortaları Için kendisini ve ailesini gönüllü temelde sigorta yaptırma imkanına sahiptirler.

Sigortalı olmak için başvuru  süresi ?

Hollanda’dan Türkiye’ye  veya başka bir ülkeye ikamet tarihten başlayarak geçen bir yıl icerisinde ödenek alınan kuruma  başvuru yapılması gerekir.

Kurumların başvuru adresleri :

Sociale Verzekeringsbank (SvB)                         Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen ( UWV)

kantoor Verzekeringen                         of             Vrijwillig Verzekering

Van Heuven Goedhartlaan 1                                 Postbus 58200

1181 KJ Amstelveen                                             1049 HE Amsterdam

www.svb.nl                                                            www.uwv.nl

Yasa kapsamına  girmeyen veya gönüllü  sigortalı olmayanların kayıpları nelerdir ?

2000 tarihinde itibaren Türkiye’de ikamet edenler gönüllülük temelinde sigortalı deĝillerse, Genel Yaslılık Ödeneĝi için 2000 tarihinden itibaren sigortalı deĝillerdir ve 65 yasını doldurduĝu zaman daha az emeklilik aylıĝı almaları mümkün olabilecektir.Her sigortalı olunmayan yıl için % 2 oranında daha az

emeklilik aylıĝı alınması anlamına gelir.

Ödenek alan kişinin ölümü durumunda, kendisi gönüllülük temelinde sigorta yaptırmamış ise, kendisi ve ailesi Genel Dul ve Yetimler Yasasına( ANW ) göre sigortalı olduĝundan geride kalanlar dul ve yetimler için, Hollanda’dan Dul ve Yetimler Ödeneĝi almaları hemen hemen olanaksız bir hal almaktadır.

Ne yapılması gerekir ?

Wet BEU yasasının uygulamaya başlamasından sonra, Dul ve Yetimler Ödeneĝi  alamayan maĝdur durumda olan eşlerin ve yetimlerin olduĝunu hepimiz biliyoruz.Benzeri duygularımı daha önceki yazılarımda da dile getirmiştim.

Kadına , anneye, dul eşe ve ve yetimlere uygun ve sevimli  olmayan bu yasayı deĝiştirme zamanı geldi ve geçiyor.Gelin bu kadına, kadın haklarına ve sosyal devlet kültürüne uygun olmayan bu yasa önergesini yeniden gözden geçirelim.Bunun maliyeti, yılda bir kaç milyon avroyu geçmeyecektir.

Bizede acizane, bu Ramazan ayında, yoksulun ve yetimin tercümanlıĝı görevi nasip oldu.Ne mutlu

bunları yazana  ve yazdırana.

Yukarıda bahsettiğim konu ile ilgili daha geniş bilgiyi www.svb.nl ve www.uwv.nl internet adreslerinden temin  edebilirsiniz. Ayrıca soru ve önerilerinizi, “ nejat@tiscali.nl  “ e- posta adresime bekliyorum.

Sağlıkla ve esen kalın,