Hollanda sosyal yardım ödeneklerinde yeni yasal gelişmeler.

Esasen geniş ve sosyal haklara sahip bir devlet olan Hollanda şimdilerde yoksulların yaşayabileceği bir ülke olma yolunda. Eskiden açlığın ve sefaletin adı bilinmeyen Hollanda’da şimdilerde, ‘başının çaresine bak’ uygulamaları revaçta. Kişi başına düsen milli gelirin 48.000 Avro olduğu zengin Hollanda’da şimdilerde 30.000 evsiz ve barksız insan yaşamakta.

Bu manada bize ve şahsıma düşen ise okurlarımızın yasal konularda mağdur olmadan  mümkün olduğunca işlerini kolaylaştırıp hızlandıracak bilgileri aktarabilmek zannımca…

Ödenek almak Deve’ye hendek atlatmaktan daha zor..!

Yürüklükte olan Sosyal Yardım Ödeneği’ne (Participatiewet) başvuru yaptığınız zaman en azından 12 iş başvurusu yapmanız ve 6 özel iş ve istihdam bürolarına (Uitzendburea’s) kayıt yaptırmanız zorunlu.

4 haftada içinde yapılan başvuru ve üçten fazla görüşmeden sonra ödenek alıp alamayacağınıza, ikamet ettiğimiz belediyenin sosyal işler kasası (sociale zaken) karar vermektedir. DigiD ‘si kodunuz ve e mail (e–posta) adresiniz mutlaka gerekli.  Ayrıca her ne kadar tercüman yada sizlere dil konusunda yardımcı olacak birilerini bulabilseniz de, Hollandaca’yı yeterli düzeyde bilmiyorsanız işiniz çok daha da zor. Bu manada, bir vakıf ya da derneğe üye olmanızı tavsiye ederiz.

‘Dil bilmiyene ödenek yok’ yasası geldi gelecek.

1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüge giren yasaya göre; bilerek ve istiyerek  Hollandaca dilini öğrenmeyene bir Sosyal Yardım Ödeneği’nin (Participatieuitkering ) verilmemesi söz konusu. Bu yasayla ödenek alanların Hollandaca dil kurslarını takip etmek de olanaklı kılınıyor.

Ne zaman sosyal yardım?                                                                                                                               

Geliriniz asgari ücretin altında, işsizlik ödeneğiniz (WW) bitmek üzere veya geçim zorluğu içindeyseniz ve de düzenli bir geliriniz ve mal varlığınız yok ise ödenek (Participatieuitkering ) için başvuru yapabilirsiniz.

1 Ocak 2017 tarihi itibari ile Hollanda’da; Brüt Yasal Asgari  Ücret  (Het Wettelijk minimumloon )  1.551,60  Avro’dur.

İzin hakkınız ne kadar?

Sosyal  yardım ödeneği alanların, iş pazarındaki pozisyonu ne olursa olsun, 18 – 67 yaşına kadar, bir yılda 4 haftalık yurtdışında izin kullanma hakkına sahiptirler.

Ödenek başvurusu hakkında                                                                                                                                     Genelde UWV Werkbedrijf’e ya da www.werk.nl site adresinden  başvuru yapabilirsiniz.  Bunun için evvela Hollanda’da ödenek almanız için bir ikamet adresinizin ve yasal bir ikamet izninin olması gereklidir. Ayrıca (BSN) vatandaşlık vergi ve hizmet numarasının da bulunması gerekir. Devlet kurumlarında ki işlemler için ise ‘Dijital Pasport’ dediğimiz ‘DigiD’ nizde gerekiyor.

www.digid.nl  ile UWV Werkbedrijf’de kaydı olmayanlar ilk önce www.werk.nl  sitesi aracılığıyla kayıt yaptırmaları gereklidir. Kayıt yapıldıktan sonra sosyal yardım ödeneği (Participatieuitkering) veya işsizlik ödeneği WW başvurusu yapabilme imkanı vardır. Başvurudan sonra gerekli olan ve istenen belgeleri ödenek alınan belediyeye teslim etmek zorunluluğu vardır.  Ödenek kararının alınması için, gerekli olan belgeleri zamanında teslim etmek ise ayrı bir zarurettir.

Uyulması gereken yasal kurallar!

Kimlik ibrazı, bilgi verme, iş arama, iş pazarına hazırlanma faliyetlerine katılma ya da alınan ödeneğin karşılığında bir kurumda hizmet, tercübe edinme projelerine katılma. Dil kurslarına katılım, meslek egitimi gibi belirli bir süre ödenek alarak iş tercübesinin saĝlanması amacıyla bu tür faliyetlere katılma zorunluluğu vardır.

İşgücünün belirlenmesi ( Beoordeling arbeidsvermogen )

Ödenek başvurusu yapmadan önce, geçmiş yıllarda işgücünüzü kısmen veya tamamen kaybetmiş olabilirisiniz. Çalışma gücünün geçmiş yıllarda ne kadar kaybedildiğini belirlemek için www.uwv.nl  adresinden sağlık raporuna başvurmanız mümkündür.  Her başvuru  Malulen Emeklilik (WAO/WIA ) hakkını vermez.

Gönüllü hizmetler ödenekleri etkiler mi ?         

Ödenek alan kişilerin bir kurumda gönüllü hizmet vermeleri mümkündür. Verilen hizmeti ödenek alınan belediyeye bildirmeniz şarttır. Yapılan hizmet karşılığı, hizmet verilen kurumdan ve belediyeden veya vergi iadesinden ayda en fazla 150  Avro ve yılda toplam 1500 Avro ek yardımdan faydalanmanız mümkün olup, belediyelerde ve vergi dairesinde bu gönüllü ödenek gelir sayılmadığı  için aldığınız gönüllü hizmet katkısı; kira, hastalık ve çocuk parası gibi yardımları da etkilemez.  

Ödenek çeşitleri:   

1-Participatieuitkering ( Sosyal Yardım Ödeneĝi ) Bir sosyal yardım ödeneği alan aile ve çocuklu veli için asgari mal varlığının 11.880 Avro. Yalnız yaşayanların asgari mal varlıklarının ise 5940 Avro’ya kadar olması belirlenmiştir. Her yıl artış gösteren asgari ücrete göre endeksli olup belirli bir artış göstermektedir. Hollanda’da kendinizin içerisinde ikamet ettiğiniz birkonutunuz varsa, bu ev 50.100 Avro’ya kadar mal varlığı olarak muaf tutulur.

2- Bijzonder Bijstand: Beklenmeyen bir kaza veya masrafların  meydana gelmesinden  kaynaklanan giderler için, belediyelerin özel yardımları bulunmaktadır. Bunlar; diş, gözlük, kimlik kartı ve diğer sağlık giderleri olabilir. Örneğin vefat edenlerin kimsesi olmadığı takdirde, cenaze ve defin giderlerini ikamet edilen belediye özel yardım kasasından karşılaması olanaklıdır.

3-Individuele Inkomenstoeslag (1-1-2015’e kadar Langdurigheidstoeslag)                                                                ;

3 yıldan daha fazla bir asgari gelirle yaşayan vede bunu belgeleyen 18 ile 66 yaş arası dar gelirlilere belediyenin yılda bir seferlik ödediği yardım şeklidir.

4-Minimabeleid : Belediyelerin kendi imkanları ile, topluma katılımı teşvik eden dar gelirlerin gazete, kütüphane, yüzme abonnesi ve dernek ve vakıf üyeleliklerini teşvik eden özel bir sosyal yardım fonudur.

5-IAOW (Wet Inkomensvoorziening  ouderen en gehandicapten )                                                                   50 yaşından sonra işsiz kalan, 1 Ocak 1965 tarihinden önce doğan. kısmen işgöremez olan ya da WW ödeneğini aldıktan sonra da bu uygulamadan faydalanılabilinmektedir. Ayrıca toplam mal varlıĝı  130.549,-  Avro’ya kadar müsade edilmiş olup, toplam ödenek sosyal yardım ödeneğiniyle eşdeğerdedir. Uygulama belediyler tarafından yürütülmektedir.

6- (De Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). Yaşlı ve kısmen  malül olaneEsnaf gelir yasası. Belediyelerin 55 yaşında  işgöremez veya işini sona erdiren işveren ve esnaf için kullandığı uygulamasıdır. Toplam muaf tutulan mal ve mülk varlıĝı 121.474 Avro tutarındadır.

6- Aanvullende inkomensvoorzinig  ouderen/ AIO Yaşlılalara ek sosyal yardım yasası ödenek alma şartları: 65 / 66  yaşını dolduran ve toplam 50 yıllık sigortalı süresi olmayanların Sociale Verzekeringsbank’tan aldıkları ek yardım ödeneğidir. Şartları; Sosyal Yardım Ödeneği ( Participatiewet) ile aynı olup, bir yılda toplan 13 ay izin hakkı bulunmaktadır.

Yolsuzluklarla  mücadele  

(Wet Aanscherping handhaving van sanctiebeleid SWW –Wetgeving)                                                                       1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe giren ‘Ödenek Yolsuzlukları’ ile ‘Ağırlaştırılmış Mücadele Yasası’ . Bu yasaya uymayanlar için cezai yaptırımlar ağırlaştırılmıştır.

Borçların affı  (Schuldsanering)

Borçlarınız elde olmayan nedenlerden dolayı ödenemeyecek duruma gelmiş ve hacizl kapıyı çalmışsa bu durumda ödenek aldığınız belediyeden ve şehir bankasından (stadsbank) yardım isteyebilirsiniz. Uygun görüldıüğü takdirde ‘Bireylerin Borçlarının Tasviyesi Kanunu’dan (De Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen)  faydalanılması mümkündür.

Belediye yönetimleri

Ödenek yasalarından, belediye meclisi ve encümeni yürütmeden sorumlu olduğu için, daha tefarruatlı sorunlarınız için belediyenin sorumlu daimi encümen azasıyla görüşme talebinde bulunabilirsiniz.

Hukuksal danışmanlık bürosu (Rechtshulp )                                                                                           Hollanda’nın bir çok şehrinde ‘Het Juridisch Loket’ denilen ücretsiz hukuksal yardım büroları bulunmakatadır. Bu bürolardan da hukuksal yardım alabilirsiniz. www.juridischloket.nl. Daha geniş bilgiyi belediyelerden, UWV ve  SvB ‘ın  www.gemeenten.nl, www.uwv.nl, www.werk.nl    ve www.svb.nl  gibi  web adreslerinden almanız da mümkündür.

Soru ve düşüncelerinizi sucu12@zonnet.nl e–posta adresime bekler, saygılarımı sunarım.

Nejat SUCU                                                                                                                                                                      Sosyal Hizmetler ve Sağlık Danışmanı