Pahalı ilaçlar Hollandalı’yı etkiliyor mu?

Hollanda’da sağlık maliyetleri artmaya devam ediyor. Bazı şirketlerin, ilacı tekelleştirerek ve çok daha pahalı hale getirerek durumu manipüle ettiği ve bunun öfkeyi arttıarak primlerdeki artışı etkilediği iddia ediliyor.

HABER: Murat YAKAR

Bakan Bruno Bruins, geçtiğimiz günlerde Hollanda gazetesi Volkskrant’ta yaptığı açıklamada ilaç şirketlerini, bazı ilaçların yüksek maliyetleri konusunda şeffaf olmaya çağırarak, Hollanda toplumunun bir ilaç için neden bu kadar para vermeleri gerektiğinin açıklanmamasını ‘kabul edilemez’ bulduğunu söyledi.

Öte yandan Hollanda’da sağlık pazarındaki düzenleyici, Hollanda Sağlık Kurumu’da (NZa) da alarm veriyor. Son yıllarda pahalı ilaçlara yapılan harcamalar, uzman tıbbi bakımın geri kalanından daha hızlı artıyor. 2017’de uzman tıbbi bakım harcamalarının tahmini yüzde 8.8’i, yaklaşık 2 milyar Euro’yu bulan pahalı ilaçlara harcandı. Ve bu durum diğer bakım harcamalarını oldukça tehdit ediyor.

Bazı koşulları yerine getir

NZA’nın bir sözcüsünün açıklamasına göre; Bir ilaç kendilerine pahalıya mal olursa ya da pahalı olacak kadar çok kullanılmışsa, “Bunlar, hasta başına yıllık 1000 avrodan daha pahalı olan ve hastanelerin genel bütçelerinden ödemeleri zor olan kaynaklar.”
Hastaneler ve sağlık sigortacıları, bir ilacı “pahalı” olarak sınıflandırmak için NZA’ya ortak olarak başvurabilirler. Ve o ilaç ilaç pul eklentisini alır. Bunun için ilacın belirli şartlarını yerine getirmesi gerekir.

Sağlık sigortası şirketi öder

Sözcüye göre, bir ilacın pahalı bir ilaç olarak sınıflandırılması, bir hastanın otomatik olarak parasını geri alacağı anlamına gelmez. “Bu, diğer şeylerin yanı sıra, ilacın reçete edildiği duruma bağlı olarak değişir. Fakat eğer hasta geri ödeme hakkına sahipse, sağlık sigortası bunun bedelini ödeyecektir.”

Hollanda’da sağlık harcaması

Halen eklenti listesine eklenecek 11 ilaç uygulaması bulunmaktadır. NZa, eklentilere tam bir genel bakış sağlayamadı. Hollanda’da kullanılan en pahalı 23 ilaçtan biri, masrafı hasta başına yıllık ortalama harcama 80.000 Euro’dan fazladır.

Bruins çağrısında, şu anda hastanelerin pahalı ilaçlara yıllık 2,2 milyar avro harcadıklarını belirtti. NZa’nın verilerine göre, 2017’de uzman tıbbi bakım için toplamda 23,5 milyar Euro harcandı. Bunun 2 milyardan fazlası, bir önceki yıla göre yüzde 9 artarak pahalı ilaçlara gitti. Karşılaştırma için: Hollanda’da 2017 yılında toplam sağlık harcamaları 74 milyar Euro’yu buldu.

Son yıllarda giderek daha pahalı olan yeni kaynaklar

Maastricht Üniversitesi’nde sağlık ekonomisi profesörü olan Wim Groot, bazı ilaçların fiyatı bazen açıklanamayan bir şekilde yüksek ve sorunlara neden olabilse de, Hollanda’daki ilaçların maliyetlerinin kendi başlarına nispeten düşük olduğunu söylüyor. “İlaç harcamalarındaki büyüme, sağlık harcamalarındaki ortalama büyümeden 20 yıl daha düşük.”
Groot’a göre, pahalı ilaçlar iki gruptan oluşuyor. “Gerçekten de patentli olan yeni ilaçlar. Son yıllarda, bunlardan daha fazlası var, örneğin kansere karşı. Bunlar giderek daha pahalı hale geliyor ya da en azından mevcut ilaçlardan daha pahalı.”

Ayrı olarak kayıtlı ilaçlar

“Belirli bir sosyal öfkenin olduğu ikinci grup, özellikle nadir hastalıklara karşı da etkili olan jenerik ilaçlardan oluşuyor. Bu ilaçlar ayrı ayrı kaydedildiyse, üretici ilaca sadece on yıl boyunca ilaç alacak ve fiyat. ”
Bazen tekel oluşturmak için önce tüm ilaçları toplayan şirketler görüyorsunuz, diyor Groot. “Öfkenin bir kısmı da bununla ilgili.”

Sağlık sisteminin karşılanabilirliği tehlikede değil

Groot, bu pahalı ilaçların sağlık prim ödemelerini tehlikeye düşürmediğini söyledi. “Örneğin, hastane maliyetleri ilaçlardan çok daha hızlı arttı. Üstelik pahalı ilaçlar toplam sağlık hizmeti maliyetlerinin yüzde 3’ünden daha azını oluşturuyor.”

Groot, ilaçların elbette büyük miktarda sağlık kazancı elde ettiğini de belirtti. Örnek olarak HIV inhibitörlerinden bahseder. “Ve diğer maliyetler de korunuyor. Mide ülseri ameliyatı olmasına neredeyse gerek yok, hastalar bunun için ilaç alıyor. Birçok ilacın yararı çok büyük.”

Groot ayrıca şunları söylüyor: Yeni, yenilikçi, pahalı ilaçlar çoğunlukla hastaneler tarafından sağlanıyor. “Eklenti listesindeki pahalı ilaçlar genel hastane bütçesinin dışında ayrı olarak finanse ediliyor. Kafamdan, listede yaklaşık yirmi’den fazla kişi yok.”