Petrol fiyatı bu yıl onlarca dolar gerilemesine rağmen, akaryakıt istasyonlarındaki fiyatlar yükselmeye devam ediyor. Bu durum, sürücülerin pompa başında aldatılıp aldatılmadığı sorusunu gündeme getiriyor. Uzmanlara göre mesele bu kadar basit değil. Birden fazla gelişme, benzin fiyatlarını petrol fiyatından giderek daha fazla bağımsız hâle getiriyor.
HABER: Murat Yakar
Pompaya yansımıyor
Uluslararası piyasalarda bir euroyla artık daha fazla petrol alınabiliyor. Buna rağmen bunun akaryakıt fiyatlarına yansımaması dikkat çekiyor. Normal şartlarda benzin fiyatları petrol fiyatlarıyla birlikte artar ya da azalır. Bu etki genellikle petrol şirketlerinin stokları tüketmesi nedeniyle gecikmeli olur. Ancak bu kez petrol ucuzlasa da yakıt fiyatları düşmüyor.
2025’in başında petrolün varil fiyatı bugünkünden daha yüksekti ve petrolün satıldığı para birimi olan ABD doları da euro karşısında daha güçlüydü.
Enerji ekonomisti Hans van Cleef (EqoLibrium), petrol fiyatları ile pompa fiyatları arasındaki farkın büyümesini olağan dışı olarak değerlendiriyor. Van Cleef, bu durumu tam olarak açıklamanın zor olduğunu belirtiyor.
Son üç ayda uluslararası petrol fiyatı ile akaryakıt fiyatları arasında ciddi bir kopukluk oluştuğunu söyleyen Van Cleef, on yıldır yakıt fiyatlarını takip ettiğini ve bugüne kadar bu iki kalemin her zaman birbiriyle bağlantılı olduğunu ifade ediyor. Ona göre bu ilişki, buğday ile ekmek arasındaki bağa benziyordu.
Ukrayna saldırıları rus rafinerilerini vuruyor
UnitedConsumers’tan Paul van Selms’e göre benzin fiyatlarının oluşumu giderek daha karmaşık bir hâl alıyor. Küresel ekonomi, ABD kaynaklı ticaret savaşı tehdidinden toparlanırken dünya genelinde yakıta olan talep yüksek seyrediyor. Petrol arzında büyük bir sorun yok, ancak asıl darboğaz petrolün yakıta dönüştürülmesi aşamasında yaşanıyor.
Van Selms, Ukrayna’nın uzun süredir Rusya’daki rafinerilere stratejik bombardımanlar düzenlediğini, bu nedenle Rusya’nın daha az yakıt üretebildiğini söylüyor. Bu durumdan Avrupa Birliği de dolaylı olarak etkileniyor. Rusya’dan yakıt almaya devam eden ülkeler, alternatif tedarikçiler aramak zorunda kalıyor ve bu da fiyatları yukarı çekiyor.
Petrol ve akaryakıt fiyatları arasındaki farkı artıran bir diğer etken ise küresel enflasyon. Enflasyon, rafinerilerdeki maliyetleri de yükseltiyor. Van Selms’e göre genellikle benzin fiyatları enflasyonun nedeni olarak gösteriliyor, örneğin devletin akaryakıt vergilerini artırması gibi. Ancak gıda ve diğer temel ürünler pahalanırken, petrol sektöründe çalışanların da daha fazla kazanmak istemesi fiyatlara yansıyor.
Enflasyon ve küresel belirsizlik fiyatları yukarı itiyor
Dünya genelindeki artan jeopolitik gerilim de enflasyonu ve akaryakıt fiyatlarını aynı anda yukarı itiyor. Van Selms, ABD ile Venezuela arasında olası bir askeri gerilimi örnek gösteriyor. Venezuela hem petrol üreticisi hem de OPEC üyesi bir ülke. Hans van Cleef’e göre küresel belirsizlik arttığında, tüccarlar petrol ve yakıt stoklamaya daha hızlı yöneliyor.
Petrol fiyatı şubattan bu yana yaklaşık 20 dolar düştü
Venezuela’nın ABD Başkanı Donald Trump’ın gündemine girmesiyle petrol fiyatları yeniden yükselişe geçti. Buna rağmen petrol hâlâ yılın başına kıyasla oldukça ucuz. Van Selms, Suudi Arabistan gibi birçok OPEC ülkesinin daha fazla gelire ihtiyaç duyduğunu ve bu nedenle daha fazla petrol çıkardığını söylüyor.
Şubat ayında Brent petrolünün varil fiyatı yaklaşık 80 dolar seviyesindeyken, bugün 60 doların biraz üzerinde seyrediyor.
Buna karşın Hollanda’daki akaryakıt istasyonlarında fiyatlar pek değişmiş değil. Şubat ayında benzinin tavsiye edilen litre fiyatı yaklaşık 2,17 euroydu ve bugün de benzer seviyede. Uzmanlara göre önümüzdeki yıllarda bu fiyatın yeniden 2 euronun altına düşmesi zor görünüyor. Bunun nedeni, Lahey’in akaryakıta yönelik yeni vergi artışları planlaması.
Benzin üzerindeki özel tüketim vergisi ocak ayından itibaren litre başına 5,5 sent artırılacak. Van Cleef, hükümetin önümüzdeki yıllarda akaryakıt fiyatlarını bilinçli olarak hızla yükseltmek istediğini, bunun nedenlerinden birinin de elektrikli araç kullanımını daha cazip hâle getirmek olduğunu belirtiyor.
Uzmanların dikkatini çeken bir diğer nokta ise akaryakıt istasyonlarındaki indirimlerin giderek artması. Van Selms’e göre otoyol üzerindeki istasyonlar yerine şehir içindeki ya da otomasyona dayalı istasyonlarda yakıt almak litre başına onlarca sent daha ucuza mal olabiliyor. Şirket araçları için kullanılan yakıt kartlarında da indirimler artıyor, ancak bunun maliyetini birilerinin karşılaması gerekiyor.
Uzmanlar, petrol şirketlerinin bu indirimleri kâr marjlarına yansıttığını ve bu nedenle pompa fiyatlarının daha da yükselme eğiliminde olabileceğini düşünüyor. Buna rağmen Hollanda’daki akaryakıt istasyonları arasında yoğun bir rekabet yaşanıyor. Van Selms’e göre sürücüler bir sentlik fark için bile rota değiştirebiliyor ve istasyon sahipleri bunun farkında.
YASAL UYARI: Haber, fotoğraf ve videolarımızı link vermeden kullananlar hakkında hukuki süreç başlatılacaktır. ©ufuk.nl UMG (Ufuk Media Grubu)
