Hollanda Temsilciler Meclisi’nde, sosyal medya platformlarının seçim süreçlerine etkisini değerlendirmek amacıyla düzenlenen “Algoritmalar ve müdahale” başlıklı oturuma teknoloji devlerinden katılım olmadı.
Murat Yakar – LAHEY-
Facebook, TikTok, X (eski adıyla Twitter) ve Google, Meclis’e çağrıldıkları halde oturuma katılmadı ya da yanıt vermedi. Milletvekilleri, özellikle seçim dönemlerinde algoritmaların seçmen davranışını nasıl şekillendirdiğini ve bu durumun demokrasiyi nasıl etkileyebileceğini sorgulamak istiyordu.
Ortak çağrı ile davet edildi
Temsilciler Meclisi’nde temsil edilen GroenLinks-PvdA, PVV, NSC, D66, BBB ve Volt partileri, söz konusu şirketleri meclis oturumuna birlikte davet etti. Amaç, sosyal medya kullanıcılarının özellikle seçim dönemlerinde ne ölçüde yönlendirildiğini, platformların bu etkiye nasıl müdahale ettiğini ve algoritmaların nasıl çalıştığını anlamaktı. Davet mektubunda, Hollanda’da çevrim içi radikalleşme ve bilgi manipülasyonu riskine dair endişelere yer verilirken, ulusal güvenlik kurumları NCTV ve AIVD’nin ilgili raporlarına da atıfta bulunuldu.
Şirketler ya sessiz kaldı ya da mazeret bildirdi
Davet edilen şirketlerden Facebook, TikTok ve X oturuma yanıt vermedi ya da açıkça katılmayı reddetti. Google ise mektubun kendilerine toplantı haftasında ulaştığını, bu nedenle takvimlerine ekleyemediklerini bildirdi. Bu tutum, milletvekilleri arasında hayal kırıklığına ve tepkiye yol açtı.
Romanya örneği hatırlatıldı
GroenLinks-PvdA milletvekili Barbara Kathmann, Romanya’da kısa süre önce gerçekleşen seçimlerde yerel makamların dijital müdahaleler tespit ettiğini hatırlatarak, benzer risklerin Hollanda’da yaşanmaması için erken önlem alınması gerektiğini vurguladı. Kathmann, sosyal medya şirketlerinin sadece kâr amacı gütmediğini, aynı zamanda kamusal sorumluluk taşıdığını belirtti.
“Bu şirketler demokrasiden kaçamaz”
D66 milletvekili Hanneke van der Werf, sosyal medya devlerinin kullanıcı verilerinden ve içerik etkileşimlerinden ciddi gelir elde ettiklerini, ancak demokratik süreçlerde şeffaflık sağlamaya gelince geri durduklarını söyledi. Van der Werf, “Bu içeriklerden çok para kazanıyorlar; ama iş sorumluluk almaya gelince sessiz kalıyorlar. Biz demokrasimizi temiz tutmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Volt milletvekili Marieke Koekkoek ise konunun yalnızca teknik bir mesele olmadığını, doğrudan demokratik sistemin işleyişiyle ilgili olduğunu belirterek, “Bu, demokrasimizle ilgili. Yüzeysel bir talep değil” dedi.
“Gelmeye üşeniyorsunuz gibi görünüyor”
Barbara Kathmann, özellikle platformların kullanıcıları nasıl etkilediğine dair şeffaflık göstermemelerini eleştirdi. Şirketlerin kamuoyuna ve demokratik kurumlara hesap vermesi gerektiğini savunan Kathmann, “Seçim güvenliği toplantısına davet ediliyorsunuz. 10 binlerce çalışanı olan şirketlersiniz. Gelmemeyi ‘üşenmek’ olarak görüyorum. Umarım bir gün bir şeyler ters gittiğinde Başbakan Schoof aradığında telefonu açarlar” diyerek tepki gösterdi.
Algoritmaların etkisi derinleşiyor
Meclis oturumunda ayrıca öneri algoritmalarının, özellikle genç kullanıcılar arasında radikalleşmeye ve kutuplaşmaya zemin hazırladığına dair bulgular da gündeme geldi. BBB milletvekilleri, geleneksel medya kanallarının da kamuoyunu etkileyebileceğini ancak sosyal medya algoritmalarının çok daha hızlı ve kişisel bir yönlendirme yaptığına dikkat çekti. “Bu algoritmalar insanları dijital tuzaklara sürüklüyor” yorumunu yapan BBB yetkilileri, platformların sadece kullanıcı deneyimini değil, toplumsal bütünlüğü de etkilediğini savundu.
Demokratik sistem için uyarı niteliğinde
Hollanda’da bu tür platformlara yönelik düzenleme ve şeffaflık talepleri artarken, Temsilciler Meclisi’nde yaşanan bu gelişme teknoloji şirketlerinin kamusal sorumluluk anlayışı üzerine yeni tartışmalar başlattı. Uzmanlar, algoritmaların sadece bireysel tercihleri değil, toplumsal eğilimleri de şekillendirdiğini belirterek, bu etkilerin mutlaka denetlenmesi gerektiğini vurguluyor.
YASAL UYARI: Haber, fotoğraf ve videolarımızı link vermeden kullananlar hakkında hukuki süreç başlatılacaktır. ©ufuk.nl UMG (Ufuk Media Grubu)