Hollandalı şirketlere katliam davası açılıyor

Hollanda’nın Algemeen Dagblaad Gazetesi’nde geçtiğimiz günlerde yer alan habere göre Hollanda başta olmak üzere birçok batılı şirket Halepçe Katliamı’ndan sorumlu tutuluyor.

HABER ÇEVİRİ / Murat YAKAR 

Halepçe’de yapılan zehirli gaz saldırısndan otuz yıl sonra, Hollandalı işsadamı Frans van Anrat ve milyarder Hans Melchers binlerce Kürt’ün kitlesel silahla öldürülmesinde suç ortaklığıyla suçlandılar.

Mağdurlar şimdi tazminat talep ediyorlar, zira Hollandalılar, Sadam Hüseyin rejimine kimyasal silahlar için hammaddeler tedarik ettiler.

Şimdi Amarikan hukuk firması MM-Law binlerce kurban ve mağdurların adına  1980’lerde ürettikleri kimyasalları Saadam Rejimine tedarik eden Avrupalı şirketlere karşın hukuk sürci başlatıyor.  İki Alman şirketi 10 milyar dolarlık bir  talep bekliyor. Avukatlar bunu bu gün Halepçe’deki mahkemede duyurdu.

Irak 1981 ile 1989 yılları arasında 3500 ton kimyasal (hardal gazı, sinir gazı ve mutajen) üretti. VN Raporuna göre Hollandalı şirketler ve işadamları üretimde başroldeydi. Van Anraat ve Hans Melchers’ın Melchemie şirketi (şimdiki ismi Melspring) o günlerde kimyasal madde tedarikçileriydi.

Hukuk Bürosu MM-Law’a göre onlar olmadan Irak Rejimi bu tür kimyasalları geliştiremezdi ve bu durumda katliamın gerçekleşmesi için işbirliği şarttı. Bu şirketler bu şekilde Irak’ın kimyasal silah programına önemli katkılarda bulunmuşlardı.

EN ACIMASIZ SALDIRILAR

16 Mart 1988’de Irak Hava Kuvvetleri Halepçe Kürt sınır kasaba’sını hardal gazı ve sinir gazı ile bombalamış, bu saldırılarda 5.000 den fazla kişi ölmüş, 10.000’den fazla kişi de yaralanmıştı. Bu katliamı Saddam Hüseyin’in Kuzey Irak’taki Kürtler’e karşı gerçekleştirmişti.

Halepçe katliamı kimyasal silahların kullanıldığı acımasız saldırılardan biri olarak bilinir ve Irak Yüksek Mahkemesi bu katliamı 2010 yılında ‘Soykırım’ olarak tanımıştı.

Eskiden kalan o ölüm kamplarında hala ciddi sağlık şikayetleri mevcut. Hayatlarının geri kalanını korku içerisinde geçiriyorlar, Halepçe’de ölüm oranı çok, göz ve ciğer hastalıklarının yanısıra,  kanser vakaları da oldukça yaygın. Bir çok kadın ya düşük yapmakta ya da bebekleri ölü olarak doğmakta.

ASIL NİYET

MM-Law’a Hukuk Bürosu’na göre yabancı şirketler bilerek ve isteyerek Saddam Hüseyin’in ‘Soykırım’ planında planında yer aldılar.

Zehirli gaz için hammadde ihracatı 1984 yılında ruhsatlandırıldıktan sonra bile Melchemie Irak’a hammadde tedarik etmeye devam etti ve şirket daha sonra iİtalya’dan Irak’a aktarılan bir ihracat dolayısıyla 1000.000 gulden (45.000 ) Avro para cezasına çarptırıldı.

Melchers, 2006 yılında ürünlerinin kimyasal savaş için ‘yanlış kullanıldığını’ itiraf etti, ancak amacının hiç bir zaman bu olmadığını da söyledi. Van Anraat 2007 yılında 17 yıl hapis cezasına çarptırıldı, Lahey’deki mahkeme daha sonra, Van Anraat’ın 16 kişiden her birine  25.000 Avro olmak üzere tazminat ödemeye mahkum etti.

SAVAŞ SUÇLARI

Şu anda ki mevcut Irak kanunları temelinde, yabancı şirketler soykırım , insanlığa karşı suç ve savaş suçlarından sorumlu tutulamıyor. Şimdi Irak Kürdistanı’na kurbanların haklarını kullanabilmeleri için bir yasa tasarısı sunuluyor. Kürt Özerk Bölgesi’ndeki büyük siyasi partilerin liderleri, Mayıs ayında mecliste görüşülecek olan yasa tasarısını destekliyorlar.

Hukıuk Bürosu MM-Law’a göre, bir davanın önemi mağdurlar için tazminattan daha fazlasıdır. “Yüzlerce Batı şirketi bu güne kadar cezasız kaldı ve Kürt kurbanları, şu anda bu savaş suşlularının sorumluluğunu paylaşan Avrupalı şirketlerin cezasız kalmalarına son vermeye kararlılar.” Diyor hukuk bürosu.