1 Ocak 2023 ‘ten itibaren Hollanda Emeklilik Kanunu hakkında yeni gelişmeler

Hollanda’da bir ömür bir koşturmaca, bir çalışma içerisinde beş yıl ve bir traktör parası için gelinen yıllar olmuş sizlere 50 – 60 yıl. Hatta ülkeye kök salmış ve Hollanda toplumunun bir katmanı oluvermişiz. Gelip de ömrümüz yeterse bir gün hepimiz emekli olacağız.  Stresli ve yoğun geçen iş hayatımızın sonunda sabırla saydığımız emeklilik günlerine bir gün biz de kavuşacağız. Bu sebeple bu yazımda sizlere soru ve cevaplarıyla Hollanda’daki emeklilik konusunu ele aldım.

1.Emeklilik kanunu (AOW)  için Hollanda’da kimler sigortalıdır ?
15 ile 67 yaşları arasında Hollanda’da ikamet edenler, yurtdışında Hollanda kamu ve özel bir kurumda çalışanlar, Türkiye’den Hollanda’ya çalışmak için gelen işçilerin eşleri, evlillik sürecinde 67 yaşına kadar, Hollanda Sosyal Güvenlik Sigortasına (AOW) uygun olarak, Türkiye Cumhuriyeti ve Hollanda Krallığı arasında var olan “ Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’ne “ göre sigortalıdırlar. Toplam emekli aylığı 50 yıl üzerinde olmak üzere her yıl için yüzde % 2 emekli hakkı biriktirilir.

1.1 1 Ocak 2023’ten itibaren emekli aylıkları ne kadar ?                                    

Hollanda kabinesi geçen aylarda 1 Ocak 2023 ‘den itibaren emeklilik aylığının asgari ücrete eşdeğer yüzde % 10,15 olarak artırılmasına karar vermiş bulunmaktadır. Aşagıdaki belirtilen tam emekli AOW aylıklarını alabilmek için 50 yıl Hollanda’da sigortalı ikamet etmiş ve çalışmış olmak gereklidir.

Bedragen per maand per persoon 1.1.2023:

• Alleenstaanden / yalnız yaşayanlar için
• Yalnız yaşayanlar için net AOW emekli aylığı                  : € 1.261,52
• U bent getrouwd of u woont samen/ Evlisiniz veya birlikte yaşıyorsunuz Emeklilik yasına gelmiş eşlerden biri için net AOW aylığı     : € 863.88 avro
• Tam emeklik olan aile için net aylık € 863.88 x 2 = € 1727.76 avro

2. Hollanda’da emeklilik yaşı nedir ?
   Hollanda’da emeklilik yaşı kademeli olarak 2018’de 66 ve 2027’de ise 67 yaşına yükseltilecektir. Yeni Hollanda kabinesi emeklilk yaşını 2028 ‘de 67 yıl 3 ay olarak yükseltilmesine karar vermiş bulunmaktadır.

2.1 2032 ‘de her beş Hollandalıdan biri emekli                                                                         

2032 ‘de her 5 Hollandalıdan biri emeklilik (AOW ) yaşına ulaşmış olacaktır. Bu 20 milyon Hollandalıda 4 milyon emekli aylığı alan Hollandalı anlamına gelir.

3. Türkiye’de yaşayanlar emekli olabilir mi ? Hollanda’dan Genel Malüllük Ödeneği (WAO/WIA) ve Dul ve Yetimler Yasası (ANW) ödeneklerini Türkiye’de alanlar ve onların eşleri, Genel Emeklilik Sigortası (AOW ) ve Dul ve Yetimler Yasası (ANW)  için, 1 Ocak 2000’e kadar sigortalı idiler. 1 Ocak 2000 tarihinde yürürlüğe giren; Wet Beu (de Wet beperking export uitkeringen) ödeneklerin yurtdışında alınmasını düzenleyen yasaya göre; gönüllü temelde prim ödeyerek Hollanda Sosyal Güvenlik Sistem’ine göre sigortalarını devam ettirmeleri mümkün kılınmıştır.
4. Boşanan eşler de Hollanda’dan  emekli olabilirler mi ?
   Evli kalındığı yıllarda eşine bağlı olarak emeklilk için sigortalı olan bay ve bayanlar emeklilik yaşına ulaştıklarında Türkiye’de, Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüklerine Hollanda’dan emekli olmak için başvuru yapabilirler. Hollanda’da emeklilik yaşına ulaşanlara ise, bağlı bulundukları Sociale Verzekeringsbank’tan başvuru yapmaları için haber alırlar.

5.Türkiye’de gönüllü sigorta yaptırmayanlar
Genel Emeklilik Yasası (AOW ) ve Genel Dul ve Yetimler Yasası (ANW ) için sigortalı olmayanlar, daha az sigorta yıllarına sahip olacaklar ve geride kalanlar, Dul ve Yetimler Ödeneği (ANW) alamayacaklardır. Bu sigorta uygulması 1 Ocak 2000 ‘de yürürlüge giren ve ödeneklerin Türkiye’de (Verdragsland ) sözleşme ülkesi olarak Wet Beu Yasası ile düzenlenmiştir.

6. Emeklilik hakkı Türkiye’deki dul kız çocuklarına kalır mı ?

1 Ocak 2015’den sonra Hollanda’da emeklilik hakkı bireysel olup sigortalı olan eşlerde kendi sigortalı yıllarına göre emekli aylığı alma hakkına sahip olurlar. Hollanda’dan emekli olan baba veya annenin dul kız çocukları, anne ve babanın ölümden sonra Holllanda ‘dan AOW emekli hakkı talebinde bulunamazlar.

7. Nasıl başvuru yapabilirsiniz ?
   Türkiye’de ikamet edenler, ikamet ettikleri Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Günvenlik Kurumu (SGK) İl Bölge Müdürlüklerine emekli yaşına 6 ay kala başvuru yapabilirler. Hollanda’da ikamet edenler emekli olmalarından 6 ay önce, Sociale Verzekeringsbank ‘tan başvuru formu alırlar ve bu başvuru formu veya DigiD ile dijital emekli ödeneğine başvurularını yapabilirler.
8. Emeklilik aylığının yanında ek ödenek ve şartları
   Hollanda’da emekli olan göçmenler asgari ücretten daha az bir gelire sahip olurlarsa ek yardım ödeneği AIO (Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen) alabilirler. Bu ödeneğin uygulanmasını ve ödemesini Sosyal Güvenlik Bankası (SVB) kurumları yapmakta olup en önemli şartları ise, 1 Ocak 2023 ‘den itibaren, tek  bir ailenin, çocuklu tek anne ve babanın sahip olabileceği asgari mal ve mülk miktarının € 15.210,-euro, yalnız yaşayan kisinin ise,€ 7.605,- euro olmasıdır. Şartları belediyelerden alınan Sosyal Geçim Yardım Yasası (Participatiewet) ile eşdeğerdedir.

Aynı yasanın Hollandacası aşağıdadır:

Met ingang van 1 -1-2023 Eigen vermogen  / Mal varlığı

Om in aanmerking te komen voor een bijstandsuitkering is ook relevant of er sprake is van eigen vermogen.

Onderstaand een overzicht van het vermogen dat de verschillende groepen mogen hebben om nog in aanmerking te komen voor een bijstandsuitkering: Gehuwden/samenwonenden en alleenstaande ouders € 15.210,- Alleenstaanden € 7.605,-

Diğer Emekli sandıkları (pensioenfondsen ) ödenekleri ?

Hollonda’da çalıştığımız iş kolunda hak edilen ve biriktirilen “ Pensioenfonds “ denen emekli sandıklarından ikinci veya üçüncü aylığı almak mümkündür. Son bilgileri, www.pensioenoverzicht.nl bilgi bakasındaki biriktirilen ödenek kayıtları tam olmayıp, DigiD ile diğer pansioen fonlardan aramakta yararlı olacaktır.

9. Emekli olanların başkalarıyla aynı konutu paylaşmaları?                                                                          

Yanınızda ikamet edecek, arkadaşınız, eşiniz,  çocuğunuz, torununuz, anne ve babanız, akraba, komşunuz aldığınız emeklik aylığını etkileyebilir. En sağlıklısı ise, bu konuda Sociale Verzekeringsbank’tan bilgi almanızdır.

10. Emeklikte ek gelir sağlama ve Türkiye’de emeklilik
    Emekli yaşından sonra, Türkiye’de, Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumundan (SGK ) emekli olan, Hollanda’da veya Türkiye’de ikamet edenler Hollanda Emeklilik Ödeneğine (AOW) göre bir sakıncası bulunmamaktadır. Yalnız, yapılan ek kazanç ve diğer ödeneklerden elde edilen gelirler ek ve emeklillik ödeneği miktarına etkileyebilmekte olup ödenek alan kişi bilgilerini ve değişiklikleri Sociale Verzekeringsbank ‘a ( SvB ) bildirmesi gerekmektedir. Ayrıca diğer bir Avrupa ülkesinde sigortalı olanalar, bu ülkeden de emekli aylığı almaları mümkündür.

11.Emeklilikten sonra çalışma imkanı var mıdır ?
1 Ocak 2016 ‘dan itibaren Emekli aylığı (AOW ) alanların çalışmaları, cazip bir duruma getirildi. Emekli AOW yaşından sonra çalışanlar, 4 yıl ve 6 iş akdinden sonra süresiz iş aktine sahip olurlar. Kazançları temel AOW ödeneneğine belirli bir etki yapmaz. Çalıştıkları sürece azami 13 haftalık hastalık parası (Ziektewet / ZW) almayı hak ederler.

12.Bilgi ve değişimleri bildirme zorunluluğu var mı ?
Evlilik, gelir, taşınma, banka ve izin sürelerini SvB (www.svb.nl ) bildirmek zorululuğu vardır. 2013’de yürürlüğe giren bir yasaya göre; bilgi vermeyen veya yanlış bilgi verenlere ağır cezai yaptırımlar uygulanmaktadır.

Daha geniş bilgi için ;
Daha geniş bilgiyi,Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (www.csgb.gov.tr), Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumlarından (www.sgk.gov.tr ) ve de Hollanda’da Sosyal Sigortalar Bankalarından (www.svb.nl) almanız mümkündür.

Soru ve düşüncelerinizi nejatsucu@tele2.nl e- posta adresine bekler mutlu ve sağlık dolu bir yaşam dilerim.

Nejat Sucu

Socio worker

6.12.2022