Almayı bilemediğimiz milyonlarca Avro’luk emeklilik hakkı

Hollanda Genel Emeklilik Yasası (AOW) 1947 yılında dönemin Sosyal İşler Bakanı Hollanda Sosyal Güvenlik Sistemi’nin babası kabul edilen, 1948-1958 yılları arasında ise Hollanda kabinesinin Başbakanı Dr. Willem Drees tarafından yürürlüğe konmuştu.

15 ile 65 yaşları arasında olup Hollanda’da ikamet eden herkes emeklilik primi ödensin veya ödenmesin Hollanda Genel Emeklilik Yasası (AOW) için sigortalıdırlar.

Hollanda Genel Emeklilik Sigortası diğer bir tabirle bir halk sigortasıdır. Son yıllarda emeklilik aylığı alanların artması, emeklilerin yaş ortalamasının artması ve emeklilik aylık giderlerinin karşılanabilmesi için başlatılan çalışmalar hükümeti de 2013’den başlıyarak emekli yaşının kademeli olarak 2023 yılına kadar 67 yaşına çıkarılmasına teşvik etmiştir.

EMEKLİLİK PRİMİ KAÇ YIL?

Hollanda’da ki her ikamet yılı için, % 2 oranında emekli aylığı primi biriktirilir. Hollanda’da toplam tam sigortalılık yılı 50 yıldır. Ayrıca Hollanda’da ve Türkiye’de ikamet edilen eşler de emekli aylığı için sigortalıdırlar. Boşanan eşlerde evli kaldıkları süreler için eşleri üzerinden emekli aylığı için sigortalıdırlar.

Bunun yanında  çalışanların çalıştıkları iş koluna bağlı bulunduğu bir  pensiyon emekli sandığı ve özel sigortalar (pensioenfondsen en verzekeringen) bulunmaktadır. Çalışanlar biriktirdikleri prime göre, 65 yaşına gelindiğinde bu fonlardan ve sigortalardan ikinci veya üçüncü emekli aylığı almaları mümkündür.

HÜKÜMETLER ARASI ANŞALMA

1960 yılların başında Hollanda’ya yerleşmeye başlayan göçmen Türk işçilerinin Hollanda mevzuatından faydalanmaları Hollanda Krallığı ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 05/04/1966 tarihinde imzalanan sosyal güvenlik sözleşmelerine göre, Türkiye’den gelen göçmen işçiler ve eşleride emeklilik aylığı için  (AOW) sigortalıdırlar.

Son 40 yılda onlarca ek sözleşme yapılmış olsa da var olan sosyal güvenlik hakların çoğunluğu korunmuştur.

SORUNUN ÇÖZÜMÜ VE BAŞVURU

Hollanda’da belirli bir yıl ikamet ederek ve çalışan insanlarımızın bir kısmı Türkiye’ye geri dönmüş olduklarından emeklilik aylığını (AOW) almaları için Türkiye’den  Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri aracılığıyla Hollanda’ya (Sociale Verzekeringsbank-Leiden) başvuru yapmaları  gerekiyor. Fakat ne yazık ki, Türkiye’de yaşayan binlerce insan ve onların eşleri Hollanda’da emeklilik aylığı haklarının olduğunu bilmediklerinden başvuru yapamamaktadırlar.

Hollanda’da ikamet edenler ise belediye nüfusuna kayıtlı olduklarından emekli yaşını bulduklarında Bölge Sociale Verzekeringsbank’dan (SvB) başvuru formlarını alırlar.

Örnek:  1970 yıllarında Hollanda’da  din hizmetleri görevinde bulunan din görevlileri 65 yaşına geldiklerinde  emekli aylığı alma hakkına sahip olabilirler. İlginç değil mi?

Pansiyon fonları ve sigorta kurumlarında ki emeklilik haklarımızı bulmak ve öğrenmek genelde bulmaca çözmekten daha zordur.

Hollanda hükümeti sigorta bilgi bankası gibi hizmetleri oluşturmuş ta olsa  (www.mijnpensioenoverzicht.nl) her ne dense vatandaşlar bu konularda geride kalmaya devam ediyor. Oysa bahsettiğimiz bu bilgilere ulaşmak için se DİGİ  D kodu’na sahip olmak gerek yeterli.

DİGİ D kodu Türkiye´de yaşayanlarda genelde bulunmamaktadır. Gerekli sigorta bilgilerine Türkiye’den ulaşmak çok zordur.

NELER YAPILABİLİR?

Peki vatandaşlarımızın haberdar olamadığı ve milyonlarca Avro’luk bu kayıp haklar için neler yapılabilir?

– Hollanda Rotterdam ve Deventer Başkonsoloslukları’n da hizmet veren T.C Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ateşelikleri, Hollanda Diyanet Vakfı, Hollanda Sociale Verzekeringsbank, Hollanda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ateşeliği, T.C Soyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüğü ile ortak kordineli bir çalışma yürütülerek yazılı ve internet basınını da kullanarak halk bilgilendirilip ve bunun yanında çeşitli bilgilendirme toplantıları yaşama geçirilebilinir.

– T.C. Sosyal Güvenlik Kurumları İl Müdürlüklerin’de ki vatandaşa hizmet veren kamu personelinin hizmetlerinden daha iyi bir randıman almak için

Hollanda Sosyal Güvenlik ve Emeklilik Fonları hakkında genel bir ek eğitim verilebilir.

Daha önceleri de bu konuyu çeşitli kurum ve yayın organlarında gündeme getirmeye çalışmıştım.

Hollanda’da emeklilik ve pansiyon ödenekleri hakkında var olan bilgimizi sağlanacak plan ve yapılacak bir başvuruya göre  değerlendirmeye devam edeceğimi bilmenizi isterim.

Doğru ve güvenilir bilgi sunmak Hollanda güvenlik sistemini ve tarihçesini bir bütün olarak bilmekten geçer diye düşünüyorum.

Bilgi ve tercübeleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğim.

Sosyal Hizmetler Uzmanı

Nejat SUCU

nsucu@ziggo.nl